Nikoh shartnomasi: endi videoaloqa, barmoq izi va tezkor xizmat!

O‘zbekistonda notariuslar tomonidan nikoh shartnomalarini tasdiqlash tartibiga oid yangi Nizom loyihasi ishlab chiqildi. Ushbu loyiha zamonaviy axborot texnologiyalari va fuqarolar uchun qulaylikni oshirishni nazarda tutib, shartnomani rasmiylashtirish jarayonlarini tubdan o‘zgartirishi kutilmoqda.

Shartnomani rasmiylashtirishning innovatsion usullari

Nizom loyihasida nikoh shartnomasini tuzish uchun bir nechta shakllar belgilab berilgan bo‘lib, ular fuqarolarning istaklari va imkoniyatlarini hisobga oladi:

• An’anaviy usul: Notarial idora binosida.
• Masofaviy usul: Video-konferens-aloqa orqali.
• Sayyor tartibda: Murojaat qiluvchilarning xohishiga ko‘ra, notarial idoradan tashqarida.

Muhim talablar:

1. Video-konferens-aloqa orqali rasmiylashtirilganda, jarayon "Notarius" avtomatlashtirilgan axborot tizimida avtomatik ravishda audio va videoda yozib borilishi shart.

2. Sayyor tartibda rasmiylashtirish va imzolash jarayoni notarius tomonidan majburiy audio-video qayd etiladi. Bunda videoyozuvda barcha ishtirokchilar, hujjat mazmuni tushuntirilgani va imzolash jarayoni to‘liq aks ettirilishi kerak.

Shaxsni tasdiqlash va xavfsizlik

Hujjat loyihasi xavfsizlik va shaxsni aniqlashni yangi bosqichga olib chiqadi:

• Identifikatsiya: Notarius taraflarning shaxsini zamonaviy axborot texnologiyalari orqali aniqlaydi.
• Verifikatsiya: Biometrik ma’lumotlar (barmoq izi va Face-ID) yoki elektron ma’lumotlar asosida tekshirish amalga oshiriladi.
• Imzolash bosqichi: Shartnoma imzolanayotganda, taraflarning kamida ikkita barmoq izi maxsus moslamalarda skaner qilinishi belgilangan.

Til va tarjima tartibi

Notarial harakatlar davlat tilida amalga oshiriladi, ammo fuqarolar talabiga ko‘ra, matn rus tilida yoki imkon bo‘lsa boshqa maqbul tilda berilishi mumkin.

Agar shartnoma taraf(lar) tushunmagan tilda tuzilsa, matn notarius yoki taraflar taklif etgan tarjimon tomonidan og‘zaki tarjima qilinishi mumkin.

Tarjimon haqidagi ma’lumotlar hujjatda aks ettirilib, u noto‘g‘ri yoki yolg‘on tarjima uchun javobgarlik haqida ogohlantiriladi.

Murojaat va yuridik oqibatlar

Nizom loyihasiga ko‘ra, nikoh shartnomasini tuzishda quyidagilar muhim:

• Shartnoma nikoh yoshiga yetgan shaxslar o‘rtasida tuziladi va uni vakil orqali tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi.
• Agar taraflar o‘rtasida nikoh qayd etilmagan bo‘lsa, shartnoma yuridik oqibatlar keltirib chiqarmaydi.

Murojaat qilish tartibi ham soddalashtirilgan: fuqarolar notarial idoraga bevosita kelish yoki Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali hamda E-notarius.uz orqali elektron tarzda ro‘yxatdan o‘tishi mumkin. Notarius tizim orqali kelib tushgan murojaatlarni bir ish kuni ichida ko‘rib chiqishi va qabul qilishi shart.

Nizomda shuningdek shartnomani o‘zgartirish va bekor qilish, notarial harakatni rad etish asoslari, to‘lovlarni avtomatik hisoblash hamda SMS orqali tasdiqlash kodi yuborish kabi zamonaviy tartiblar ham bayon etilgan.